Een recente studie, gepubliceerd in het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift Science, heeft een verrassende ontdekking gedaan in de strijd tegen complottheorieën. Onderzoekers hebben aangetoond dat een simpel gesprek met een AI-chatbot complotdenkers aanzienlijk minder overtuigd kan maken van hun theorieën.
Het onderzoek, uitgevoerd onder meer dan 2000 deelnemers die eerder aangaven in complottheorieën te geloven, toonde aan dat na een interactie met de chatbot, de overtuiging in deze theorieën gemiddeld met 20 procent afnam. Nog opmerkelijker was dat dit effect zelfs twee maanden na het gesprek aanhield.
Prof. Jan-Willem van Prooijen, expert op het gebied van radicalisering en complotdenken aan de Universiteit Maastricht, reageerde verrast op de bevindingen: “Ik ben verbaasd door de grootte van het effect en de duurzaamheid ervan. Complotdenkers zijn doorgaans moeilijk van gedachten te veranderen.”
De studie richtte zich op verschillende populaire complottheorieën, waaronder die rond buitenaardse wezens, COVID-19, de aanslagen van 11 september, en de moord op president Kennedy. Deelnemers kregen de kans om hun overtuigingen uit te leggen, waarna de AI-chatbot reageerde met gedetailleerde, feitelijke informatie.
Ondanks zorgen over de mogelijke verspreiding van misinformatie door AI, bleek 99,2% van de informatie die de chatbot verstrekte correct bij een latere fact-check. Dit suggereert dat zorgvuldig getrainde AI-systemen een waardevolle rol kunnen spelen in het bestrijden van desinformatie.
Experts zien potentie in deze aanpak voor bredere toepassingen, zoals het tegengaan van extremisme en het vergroten van vertrouwen in de wetenschap. De onderzoekers hopen dat vergelijkbare chatbots in de toekomst kunnen worden ingezet op sociale media platforms om misinformatie in real-time tegen te gaan.
Hoewel de studie veelbelovende resultaten laat zien, waarschuwen sommige experts dat er nog uitdagingen zijn. Zo is er bijvoorbeeld nog geen onderscheid gemaakt tussen ‘zware’ en ‘lichte’ complotdenkers, en zal de AI nog verder getraind moeten worden om een breder scala aan theorieën te kunnen aanpakken.
Desondanks wordt deze ontwikkeling gezien als een belangrijke stap voorwaarts in de strijd tegen misinformatie, waarbij de kracht van AI wordt ingezet om wetenschappelijke feiten op een effectieve manier te communiceren.
